TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İl Temsilcisi Erdoğan Yanılmaz, Mazot ve Gübre desteğinde yeni döneme girildiğini ifade ederek, “Mazot ve gübre desteğinde “kredili” ödeme dönemi başlıyor. Nasıl olacak?” diye sordu. Yanılmaz ayrıca, uygulamaya konulan sistemle çiftçiye ucuz mazotun kullandırılabileceğini de savunarak, “Yıllardır çiftçiye ucuz mazot, vergisiz mazot, renkli mazot verilmesi konuşuluyor. Nasıl verileceği konusunda endişeler vardı. Bu sistemle çiftçiye ucuz mazot sağlanabilir. Çiftçinin yaptığı üretim, ektiği ürün, kullandığı mazot miktarı belli. Bu miktar üzerinden mazotta vergiler alınmazsa ve vergi tutarı kadar para çiftçinin kartına yüklenirse ucuz mazot sağlanmış olur” önerisinde bulundu.
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İl Temsilcisi Erdoğan Yanılmaz, Mazot ve Gübre desteklemelerinin üreticiye verilmesinde yeni bir uygulamanın başladığını bildirerek, bu uygulama hakkında bilgiler verdi.
Yanılmaz, yaptığı yazılı açıklamada, bu yıl yapılan değişiklikle çiftçinin 2022 yılı mazot ve gübre desteğini ayni olarak alacağını ifade etti. Bunun için Ziraat Bankası’ndan çiftçiye avans kredi kullandırılacağını sözlerine ekleyen Yanılmaz, “Çiftçinin hak ettiği destek kadar kartına yükleme yapılacak. Bu kart limiti ile sadece Ziraat Bankası anlaşmalı işyerlerinde mazot ve gübre alınabilecek. Kredinin geri ödemesini Tarım ve Orman Bakanlığı yapacak” dedi.
Bu yıl hububat ürünlerinde mazot ve gübre desteklerinin ödenmesinde çok farklı bir uygulamaya başlandığını dile getiren Yanılmaz, açıklamasında şu bilgilere yer verdi:
“Bu uygulamanın ayrıntılarına girmeden önce tarım destekleri ile ilgili genel bir değerlendirme yapmakta yarar var diye düşünüyorum. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2023 bütçesi Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edildi. Buna göre bakanlığın 2023 yılı bütçesi 143,4 milyar lira. Bu bütçenin 54 milyar lirası çiftçiye tarım desteği olarak ödenecek. Tarıma 2021 yılı üretim yılı için 2022 bütçesinden 25,8 milyar liralık destek ödemesi yapıldığı dikkate alındığında destek bütçesinde geçen yıla göre yüzde 109 oranında artış olduğu görülmektedir. Bunun için ayrıca kendilerine teşekkür ediyoruz. Ancak, Tarım desteklerinde yüzde 109 artış yapılması önemlidir. Fakat, tarımda temel girdilerdeki fiyat artış oranlarının yüzde 100’ün çok üzerinde arttığını da burada belirtmek istiyorum.
GİRDİ FİYATLARI DESTEKLERDEN ÇOK DAHA FAZLA ARTTI.
Türkiye İstatistik Kurumu son olarak 2022 Ağustos dönemine ait Tarımsal Girdi Fiyat Endeksinin yüzde 135 arttığını açıkladı. Yıllık bazda gübredeki fiyat artışı yüzde 234, mazot, enerji ve yağlarda yüzde 184, hayvan yeminde yüzde 147, tarımsal ilaçlar da yüzde 106 oranında artış olduğu görülmektedir. Son 10 yıllık dönemde tarıma verilen destek miktarında dolar bazında ciddi erime var. Bundan 10 yıl önce 2011-2012 döneminde tarıma dolar bazında yıllık 4-4,5 milyar dolar destek ödenirken, 2021’de destek miktarı 1,6 milyar dolara düştü. 2022 yılı desteği ise 2,9 milyar dolar. Çiftçinin kullandığı girdilerin, gübre, mazot, yem hammaddesi, zirai ilaçlar büyük oranda ithalatla yani dolarla karşılanıyor. Döviz arttıkça fiyatlar da artıyor. Dolar bazında bakıldığında destekler bakımından çiftçinin ciddi kaybının olduğu görülmektedir. Yapılan araştırmalarda, tarım kanunu çıktıktan bu yana hiçbir yıl çiftçiye yüzde 1 oranında destek verilmediği görülmektedir. Yasanın çıktığı 2006’da tarım destekleri GSMH’nın yüzde 0,60’ı kadar ödendi. Sonraki yıllarda bu oran ortalama yüzde 0,40 seviyelerindeyken, 2022’de en düşük seviyeye yüzde 0,33’e düştü.
GÜBRE VE MAZOT DESTEĞİ ÖDEMESİNDE YENİ UYGULAMA
2022 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararı 20 Ekim 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Açıklanan 2022 üretim yılına ait tarım desteklerinin çiftçilere ödenmesi 2023 yılı bütçesinden yapılacak. Fakat, hububat ürünlerinde (buğday, arpa, yulaf, çavdar, tritikale ve çeltik) mazot ve gübre desteğinin erken ödenmesi ile ilgili yeni bir uygulama olduğu görülmektedir.
Uygulama nasıl olacak?
1– Hububat ürünlerinde çiftçinin alacağı mazot ve gübre desteği nakdi para olarak ödenmeyecek. Ziraat Bankası’nın herhangi bir kartına alacağı destek miktarı kadar limit yüklenecek.
2– Banka bu destek miktarını çiftçiye kredi olarak kullandıracak. Kredi için banka ile çiftçi arasında bir sözleşme, taahhütname imzalanacak. (Bu işlem mobil ve internet bankacılığı ile de yapılabilecek. Bu kredi için çiftçi herhangi bir masraf, komisyon, faiz ödemeyecek.
3– Kredinin vade tarihi 31 Mart 2023 olacak. Bu tarihe kadar çiftçi karta yüklenen limiti, Ziraat Bankası’nın anlaşmalı olduğu işyerlerinde, yani gübre bayisi veya akaryakıt istasyonunda sadece mazot veya gübre alımında kullanabilecek. Çiftçi, “kartımda para var istediğim yerden istediğim ürünü alırım” diyemeyecek. Karta yüklenen bu para ile sadece gübre ve mazot alınacak.
ÇİFTÇİYE VERİLECEK KREDİYİ HAZİNE İLE TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI ÖDEYECEK
4- Kartın geri ödemesini çiftçi yapmayacak, Tarım ve Orman Bakanlığı yapacak. Yani bugüne kadar çiftçinin hesabına yatırılan mazot ve gübre desteği, bu yeni uygulama ile çiftçiye kredi olarak ama ayni verilecek. Daha basit anlatımla, Ziraat Bankası çiftçiye mazot ve gübre desteği kadar parayı avans olarak, kredi olarak çiftçinin kartına yükleyecek. Çiftçi o parayı çekemeyecek sadece mazot ve gübre alacak. Kredinin geri ödemesini Tarım ve Orman Bakanlığı yapacak. Faiz, komisyon ve masrafları ise Hazine ödeyecek.
5– Bu kredi işleminin yani mazot ve gübre desteğinin ayni olarak verilebilmesi için Ziraat Bankası, “Hububat Destekleme, Avans Kredisi Virman-Takas-Mahsup Talimatı” nı çiftçilere onaylatıyor.
6– Çiftçiler bu talimat ile, 2023 yılında ödenecek olan 2022 üretim yılı tarımsal desteklere ilişkin hak edişlerini “Hububat Destekleme Avans Kredisi” kullanmak suretiyle Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. nezdinde açılan ve veya açılacak vadesiz mevduat hesaplar aracılığı ile tahsil edileceğini onaylaması gerekiyor.
Bir örnekle açıklamak gerekirse, çiftçinin hububat ürünleri için hak ettiği mazot ve gübre desteği 500 lira ise, çiftçiye avans hesabından 500 liralık kredi kullandırılacak. Çiftçi bu 500 lira ile Ziraat Bankası anlaşmalı işyerlerinden sadece mazot ve gübre alabilecek. Bu parayı hesaptan çekip nakdi olarak kullanamayacak. Ya da bu para ile tohum alamayacak, gıda, temizlik ve benzeri ihtiyaçlarında kullanamayacak. Bu 500 liralık kredinin geri ödemesini Tarım ve Orman Bakanlığı yapacak. Böylece çiftçiye mazot ve gübre desteği ayni olarak ödenmiş olacak.”
Yanılmaz, açıklamasının sonunda önerisine yer vererek, “Son olarak da bir öneride bulunmak istiyorum. Yıllardır çiftçiye ucuz mazot, vergisiz mazot, renkli mazot verilmesi konuşuluyor. Nasıl verileceği konusunda endişeler vardı. Bu sistemle çiftçiye ucuz mazot sağlanabilir. Çiftçinin yaptığı üretim, ektiği ürün, kullandığı mazot miktarı belli. Bu miktar üzerinden mazotta vergiler alınmazsa ve vergi tutarı kadar para çiftçinin kartına yüklenirse ucuz mazot sağlanmış olur.
Özetle, çiftçi alacağı mazot ve gübre desteği için bankadan kredi kullanacak. Bu kredi için faiz, komisyon, masraf ödemeyecek. Kendi hak ettiği destek parasını alacak. Ama bu destekle sadece Ziraat Bankası Başak kart anlaşmalı işyerlerinden sadece mazot ve gübre alabilecek. Kredinin geri ödemesini Tarım ve Orman Bakanlığı, faiz, komisyon ve masrafları Hazine ödeyecek” dedi.
