Türkiye’nin yerleşim sistemlerinin güncel yapısını ortaya çıkarmayı amaçlayan Türkiye’de Kentsel ve Kırsal Yerleşim Sistemleri (YER-SİS) çalışmasının Trakya kısmını tamamlayan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü, sonuçları ilgili kurum ve kuruluşlarla paylaştı.
Edirne, Tekirdağ ve Kırklareli İl Koordinasyon Kurulu Toplantılarında birer sunum yapan Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü İzleme Dairesi Uzmanı Yasemin Eryılmaz, YER-SİS çalışması Trakya ayağında elde edilen sonuçları ilgili kurum ve kuruluşlar ile paylaştı. Eryılmaz sunumlarında Kentsel ve Kırsal Yerleşim Sistemleri çalışmasının genel amacının Türkiye’de yerleşim sistemlerinin güncel yapısını ortaya çıkarmak olduğunu söyledi. Eryılmaz çalışmanın diğer amaçları arasında yerleşimler arası sosyo-ekonomik yatay ve dikey ilişkileri incelemek, yerleşimlerin hizmet verme büyüklüklerini tespit etmek, kentsel ve kırsal yerleşimlerin etki alanlarını belirlemek, kırsal yerleşimlerin sosyo-ekonomik yapısını ortaya çıkarmak, ulusal ve bölgesel kalkınma politika ve stratejilerine katkı sağlamak, kamu ve özel sektörün yatırım karar süreçlerine destek sağlamak yer aldığını vurguladı.
Yasemin Eryılmaz sunumun devamında şunları söyledi:” Merkezi yer teorisi ve ağ analizi çalışmalarında kullanılan yaklaşımların esas alındığı hibrit bir model kullanıldı. Yerleşme sistemlerini ve mekân yapısını belirlemek için yapılan çalışmaların teorik temelleri çoğunlukla merkezi yerler teorisine dayanır. Ülkemizde de 1982 yılında gerçekleştirilen YER-MEK çalışması, merkezi yerler teorisini temel almış ancak aynı zamanda dönemin koşullarına ve gereklerine uygun ampirik verilere dayalı ve merkez yerlerin kademe ve etki alanlarını eşanlı olarak belirleyebilecek bir yaklaşım ortaya koydu. Ancak hızlı teknolojik gelişmeler ile sosyo-ekonomik ve politik ortamda yaşanan değişimler; ulusal, bölgesel ve yerel düzeydeki mekânsal ilişki yapısını değiştirdi. Sonuç olarak yaşanan gelişmeler, yeni ve farklı yaklaşımlar içeren bir metodoloji ortaya koyma gerekliliğini doğurdu. Yaptığımız çalışmayı özetleyecek olursak 1982’de yapılan YER-SİS çalışmasının güncellemesidir diyebiliriz. Özetle, YER-SİS birbirini tamamlayıcı olduğu düşünülen iki temel teorik zemine dayanır. Böylece, merkezi yer kuramının sunduğu “dikey” ilişkilerin yanı sıra kentsel ağları tanımlayan “yatay” ilişkiler de çalışmaya dahil edilerek daha bütüncül bir tablo ortaya konmuş oldu. “
Edirne ve Tekirdağ sunumlarının sonunda söz alan Trakya Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Mahmut Şahin, çalışmanın kırsalın verilerine kadar ulaşabilen, gerek akademik dünya, gerekse kamunun mutlaka kullanması gereken ciddi ve güncel verilere sahip olduğunu söyledi.
YER-SİS çalışması tüm Türkiye’de 81 il merkezi, 973 ilçe merkezi, yaklaşık 38 bin köy, kırsal mahalle ve beldeyi kapsıyor. Trakya özelinde Edirne’de 270, Kırklareli’nde 201 ve Tekirdağ’da 299 merkezde anket çalışması gerçekleştirildi. Trakya Kalkınma Ajansı ve diğer ajanslar çalışmaya saha anketlerini yaparak destek oldu.
YER-SİS projesi kapsamında elde edilen veriler ve analizler www.yersis.gov.tr web sitesine yüklendi ayrıca “Türkiye’de Kentsel ve Kırsal Hizmet Merkezleri Raporu”, “Türkiye’de Kırsal Yerleşimler Saha Çalışması Raporu” ve “İller ve Bölgeler Arası Sosyo-Ekonomik Ağ İlişkileri Raporu” adlı 3 adet rapor yayınlandı.
